W związku z rosnącą popularnością na polskim rynku aplikacji sharing economy, umożliwiających kojarzenie kierowców i pasażerów w celu wykonywania odpłatnych przewozów samochodami osobowymi, pojawiły się wątpliwości, jakie wymogi należy spełnić, aby legalnie prowadzić taką działalność. Ministerstwo Finansów jeszcze w 2015 r. wydało komunikat, w którym stwierdzono, że dochody uzyskane z tytułu świadczenia usług transportowych podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednakże kwestie podatkowe nie są jedynymi aspektami prawnymi, które powinny być brane pod uwagę przy wykonywaniu tego typu działalności.

Zarobkowe wykonywanie przewozów samochodem osobowym (tj. pojazdem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą) jest w Polsce działalnością reglamentowaną zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1907 z późn. zm.) i do jej prowadzenia wymagane jest uzyskanie odpowiedniej licencji.

Zgodnie z przepisami ustawy, zarobkowy przewóz osób samochodem osobowym można wykonywać w następujących formach:

  • przewozu okazjonalnego wykonywanego samochodem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 osób (a mniej niż 9 osób łącznie z kierowcą);
  • przewozu okazjonalnego w warunkach, o których mowa w art. 18 ust. 4b ustawy o transporcie drogowym;
  • przewozu wykonywanego taksówką.

W pewnym uproszczeniu można określić, że przez przewóz okazjonalny należy rozumieć każdy inny przewóz niż wykonywany w określonych odstępach czasu i określonymi trasami. Pierwszy z wymienionych wyżej rodzajów przewozu może być wykonywany wyłącznie samochodem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 osób łącznie z kierowcą. Do jego wykonywania konieczne jest uzyskanie licencji na przewóz osób pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą (art. 5b ust 1. pkt 2 w zw. z art. 5c ust. 1 ustawy o transporcie drogowym).

Drugą z form przewozu jest przewóz okazjonalny w warunkach, o których mowa w art. 18 ust. 4b ustawy o transporcie drogowym, tj.:

  • pojazdem zabytkowym lub samochodem osobowym nieprzeznaczonym do przewozu powyżej 7 osób, jednakże będącym wyłączną własnością przedsiębiorcy lub stanowiącym przedmiot leasingu tego przedsiębiorcy,
  • prowadzonym przez przedsiębiorcę świadczącego usługi przewozowe albo zatrudnionego przez niego kierowcę,
  • na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej w lokalu przedsiębiorstwa,
  • po ustaleniu opłaty ryczałtowej za przewóz przed rozpoczęciem tego przewozu; zapłata za przewóz regulowana jest na rzecz przedsiębiorcy w formie bezgotówkowej; dopuszcza się wniesienie opłat gotówką w lokalu przedsiębiorstwa.

Zgodnie jednak z art. 5b ust. 1 pkt 1) w zw. z art. 5c ust. 1 ustawy o transporcie drogowym taka działalność również wymaga licencji na przewóz osób samochodem osobowym.

W pozostałych przypadkach, wykonując przewóz osób samochodem osobowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu poniżej 7 osób, kierowca zobowiązany jest do uzyskania licencji na wykonywanie przewozu osób taksówką. Co więcej, wykonywanie takich przewozów związane jest ze spełnieniem wszystkich wymagań, które przepisy prawa wiążą z prowadzeniem działalności taksówkarskiej – w szczególności w zakresie odpowiedniego oznaczenia samochodu, wyposażenia i obowiązkowych przeglądów pojazdu.

Należy przy tym wskazać, że rada gminy liczącej powyżej 100 000 mieszkańców może wprowadzić, w drodze uchwały, obowiązek ukończenia szkolenia zakończonego egzaminem przed komisją egzaminacyjną, potwierdzającym znajomość topografii miejscowości oraz przepisów prawa miejscowego, przez przedsiębiorcę osobiście wykonującego przewozy lub kierowcę przez niego zatrudnionego. Licencja taksówkarska udzielana jest na określony pojazd i obszar (np. gminę). Dopuszcza się jednak wykonywanie przewozu z obszaru określonego w licencji poza ten obszar, lecz bez prawa świadczenia usług przewozowych poza obszarem określonym w tej licencji, z wyjątkiem przewozu wykonywanego w drodze powrotnej lub w przypadku złożenia zamówienia przez klienta z innego obszaru.

Z obowiązku uzyskania licencji został zwolniony przedsiębiorca wykonujący przewóz na potrzeby własne, tj. pomocniczo w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej i spełniający łącznie następujące warunki:

  • pojazdy samochodowe używane do przewozu są prowadzone przez przedsiębiorcę lub jego pracowników,
  • przedsiębiorca legitymuje się tytułem prawnym do dysponowania pojazdami samochodowymi,
  • w przypadku przejazdu pojazdu załadowanego – rzeczy przewożone są własnością przedsiębiorcy lub zostały przez niego sprzedane, kupione, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane, wydobyte, przetworzone lub naprawione albo celem przejazdu jest przewóz osób lub rzeczy z przedsiębiorstwa lub do przedsiębiorstwa na jego własne potrzeby, a także przewóz pracowników i ich rodzin,
  • nie jest przewozem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych.

Zgodnie przepisami ustawy o transporcie drogowym wykonywanie transportu drogowego bez wymaganej licencji może skutkować nałożeniem przez inspektorów transportu drogowego kary pieniężnej w kwocie 8000,00 zł.

Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.