Komornicy sądowi pobierają opłaty egzekucyjne za czynności wskazane w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Należy do nich zwłaszcza prowadzenie egzekucji, ale także np. zlecenie poszukiwania majątku dłużnika, wykonanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia, dokonania spisu inwentarza albo innego spisu majątku.
Obecnie w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższą niż 1/10 i nie wyższą niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Natomiast w przypadku egzekucji prowadzonej m. in. z rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia wypłacanego przez ZUS, KRUS, zasiłków opłata taka wynosi 8 %, nie mniej jednak niż 1/20 i nie więcej niż dziesięciokrotną wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Wyegzekwowane od dłużnika należności pieniężne są więc pomniejszane o ww. stawki opłat egzekucyjnych stanowiących dochód komornika, a dopiero pozostała kwota dzielona jest pomiędzy wierzycieli.
Projektowana ustawa o kosztach komorniczych przewiduje znaczące zmiany w zakresie opłat egzekucyjnych, a zwłaszcza opłat dotyczących prowadzenia egzekucji. W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik ma co do zasady pobierać od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 10 % wartości wyegzekwowanego świadczenia. Zryczałtowana ma zostać zarówno minimalna wysokość opłaty – wyniesie ona 100 zł, jak i maksymalna – 50 tys. zł. Istotnym novum będzie wprowadzenie 5 % stawki opłaty w razie dobrowolnych wpłat dłużnika na konto komornika oraz 3 % opłaty, gdy wpłata taka zostanie dokonana w ciągu 14 dni od dnia doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
Ponadto w przypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela lub z powodu jego bezczynności przewiduje się, że zasadniczo to wierzyciel, a nie dłużnik zostanie obowiązany do uiszczenia opłaty w wysokości 5 % wartości dochodzonej wierzytelności. Zasada ta nie będzie jednak stosowana w razie spłaty długu (skutkującej złożeniem przez wierzyciela wniosku o umorzenie postępowania), która nastąpiła już po wszczęciu egzekucji – wówczas 5 % opłatą będzie obciążony dłużnik (jeżeli wniosek o umorzenie postępowania zostanie zgłoszony przed doręczeniem dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, dłużnik poniesie opłatę w kwocie 100 zł).
Najbardziej niekorzystna dla samych wierzycieli wydaje się być zmiana polegająca na tym, że w przypadku wskazania we wniosku egzekucyjnym nieprawidłowego adresu dłużnika komornik będzie mógł obciążyć wierzyciela 10 % opłatą. W tym kontekście istnieje ryzyko, że za nieprawidłowy adres dłużnika może być uznawany m. in. nieaktualny adres. Jeżeli proponowane zmiany wejdą w życie, to dążąc do wyeliminowania sytuacji, w których komornik podejmuje czynności egzekucyjne wobec osób (podmiotów), które nie są dłużnikami, może nie zostać uwzględniony chociażby fakt, że nierzadko dłużnicy zmieniają adres pobytu celem uniknięcia spłacania długów. Istniejące obecnie trudności w ustaleniu przez wierzyciela adresu pobytu dłużnika mogą sprawić, że ww. 10 % opłata będzie stanowiła swoistą karę wymierzaną również rzetelnym wierzycielom dążącym do wyegzekwowania przysługujących im należności.
Proponowane zmiany są krytykowane przez samorząd komorniczy. Zdaniem Krajowej Rady Komorniczej wprowadzenie jednej 10 % stawki opłaty mogłoby zostać uznane za słuszne, gdyby nie przewidywano możliwości jej obniżenia do 5 albo 3 %. Mając na względzie fakt, że według obecnych szacunków nawet ok. 3/4 egzekucji kończy się umorzeniem wobec braku spłaty długu, dochody komorników mogą zostać znacząco uszczuplone, ponieważ zamiast obecnych 15 albo 8 % wartości wyegzekwowanych świadczeń przeważnie należne im będzie 5 albo 3 %, ponieważ to w przypadkach, dla których te stawki zostały przewidziane, egzekucja jest najczęściej skuteczna. Co więcej, wysokość opłaty egzekucyjnej ma z założenia motywować dłużników do regulowania zobowiązań. Pomimo tego, że zwłoka ze spłatą długu wiąże się z naliczaniem dalszych odsetek, wprowadzenie niższych niż obecnie stawek może sprzyjać pogłębianiu się zatorów płatniczych.
Podsumowując, część projektowanych zmian może okazać się korzystna dla wierzycieli, ponieważ większa część wyegzekwowanych od dłużnika należności przeznaczana będzie do podziału pomiędzy nich. Jednakże rzeczywiste uszczuplenie dochodów uzyskiwanych przez komorników może skutkować odchodzeniem przez nich z zawodu albo ograniczaniem zakresu działalności np. poprzez zwalnianie zatrudnianego personelu, co przełoży się najpewniej na przewlekłość egzekucji oraz na zmniejszenie i tak już obecnie niskiego odsetka skutecznych egzekucji.
Na koniec warto podkreślić, że czym innym od opłat egzekucyjnych (stanowiących dochód z działalności komornika) są wydatki, które stanowią koszty podejmowanych przez komornika czynności i nie przynoszą mu dochodu. Do wydatków ponoszonych przez komornika sądowego zalicza się m. in. koszty przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą komornika, koszty doręczenia środków pieniężnych, koszty uzyskiwania informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, koszty doręczenia korespondencji.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.