Jednym z uprawnień członka zarządu spółki kapitałowej (z ograniczoną odpowiedzialnością albo akcyjnej) jest rezygnacja z pełnionej funkcji w dowolnym czasie. W przypadku rezygnacji jedynego członka zarządu (albo ostatniego bądź wszystkich jednocześnie) może dojść do sytuacji, w której spółka pozostanie bez obsadzonego organu, który ją reprezentuje. W tym zakresie tzw. pakiet MŚP zakłada nowelizację przepisów Kodeksu spółek handlowych, która zacznie obowiązywać od 1 marca 2019 r.

  • Oświadczenie o rezygnacji

Rezygnacja przez członka zarządu spółki z pełnionej funkcji następuje poprzez złożenie spółce oświadczenia o rezygnacji z tej funkcji. W świetle podjętej uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z 31 marca 2016 r. (sygn. III CZP 89/15) oświadczenie to – z wyjątkiem dotyczącym sytuacji, w której członkiem zarządu jest jedyny wspólnik (albo akcjonariusz) spółki – składane jest spółce reprezentowanej w tym zakresie zgodnie z art. 205 § 2 lub 373 § 2 Kodeksu spółek handlowych (dalej: „KSH”), a więc przez jednego członka zarządu lub prokurenta. W praktyce będzie ono uznane za złożone spółce i dokonane po jego dojściu na adres spółki lub adres siedziby zarządu albo adres do doręczeń w chwili uzyskania przez przynajmniej jednego członka zarządu lub prokurenta (uwzględniając przede wszystkim czas pracy) możliwości zapoznania się z jego treścią. Do tej pory w przypadku oświadczenia ostatniego członka zarządu spółki zasada ta pozostawała taka sama, tak więc działający w imieniu spółki członek zarządu mógł przyjąć własną rezygnację, jeśli nie powołano prokurenta. W ten sposób z dnia na dzień spółka mogła utracić zdolność reprezentacyjną, czasem na bardzo długi okres, komplikując sytuację nie tylko swoją, ale i kontrahentów.

Od 1 marca regulacja ta ulegnie zmianie w ten sposób, że jeżeli w wyniku rezygnacji członka zarządu żaden mandat w zarządzie nie byłby obsadzony, rezygnacja składana będzie wspólnikom. Zmienia to zatem zasady reprezentacji biernej spółki w tych sprawach. Wspólnicy staną się jedynymi uprawnionymi do przyjęcia takiej rezygnacji, uniemożliwiając członkom zarządu złożenie oświadczenia niejako samym sobie. Nowelizacja tej kwestii nie kończy się jednak jedynie na zmianie adresata oświadczenia rezygnującego członka zarządu. Nowe obowiązki w tym zakresie mają dokładnie uregulować sytuację, w ramach której mogłoby dojść do wakatu na wszystkich stanowiskach w zarządzie spółki.

  • Obowiązek zwołania zgromadzenia wspólników

W dodanym do Kodeksu spółek handlowych art. 202 § 6 ustawodawca określił dla rezygnującego ostatniego członka zarządu dodatkowy obowiązek w postaci zwołania zgromadzenia wspólników. Kompetencja ta została mu przyznana na mocy art. 2331 KSH. W ten sposób do skutecznej rezygnacji z pełnionej funkcji ostatni członek zarządu będzie musiał zwołać nadzwyczajne zgromadzenie wspólników, a oświadczenie o rezygnacji powinno zostać dołączone do zaproszenia na to zgromadzenie. Przepis dopuszcza odmienną procedurę w przypadku, w którym umowa spółki inaczej reguluje kwestię powoływania członków zarządu, np. przyznając tę kompetencję radzie nadzorczej bądź uprawniając określonych wspólników do wyboru jednego lub więcej członków tego organu. Zwołanie zgromadzenia wspólników ma przede wszystkim na celu obsadzenie wakatu albo wakatów w zarządzie spółki, ale również jego termin jest decydujący dla skuteczności oświadczenia członka zarządu rezygnującego ze swojej funkcji.

  • Skuteczność rezygnacji

Zgodnie z dyspozycją art. 202 § 6 KSH rezygnacja członka zarządu z pełnionej funkcji jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników. W praktyce oznacza to wprowadzenie co najmniej dwutygodniowego okresu wypowiedzenia, z którego upływem rezygnacja ta stanie się skuteczna. Podyktowane jest to ogólnymi zasadami zwoływania zgromadzenia wspólników, zgodnie z którymi są one zwoływane za pomocą listów poleconych lub przesyłek kurierskich, wysłanych co najmniej dwa tygodnie przed terminem zgromadzenia wspólników. Takie zaproszenie może być wysłane wspólnikowi pocztą elektroniczną, jeżeli ten uprzednio wyraził na to pisemną zgodę, podając przy tym właściwy adres e-mail. Warto zauważyć, że umowa spółki może wydłużyć termin na zawiadamianie wspólników o zgromadzeniu, co skutkować może „stanem zawieszenia” rezygnacji członka zarządu na dość długi czas.

Przyjęte rozwiązanie ma zagwarantować, że rezygnacja członka zarządu, powodująca pozostawienie całkowicie nieobsadzonego organu reprezentującego spółkę, dotrze do wszystkich wspólników, którzy uzyskają czas na wybór kandydatów na nowego członka zarządu, a ponadto zabezpieczać interesy spółki oraz zapewnić jej ciągłość działania. Zdaniem rządu nowelizacja przepisów nie ograniczy w sposób nieadekwatny uprawnienia członka zarządu do rezygnacji z wykonywanej funkcji, co jest twierdzeniem mocno dyskusyjnym. Nowa regulacja dopuszcza wstrzymanie skuteczności rezygnacji i niejako wymuszenie na rezygnującym członku zarządu sprawowania swojej funkcji wbrew jego woli przez określony czas. Dobro spółki dla polskiego ustawodawcy jest ważniejsze niż osobiste uprawnienia członków zarządu w sytuacji prowadzącej do pozostawienia nieobsadzonego organu reprezentującego spółkę.

  •  Podsumowanie

Wchodząca w życie 1 marca 2019 r. nowelizacja przepisów prawa spółek odmiennie niż dotychczas reguluje kwestię rezygnacji ostatniego (lub jedynego bądź wszystkich jednocześnie) członka zarządu spółki kapitałowej. Zamiast oświadczenia rezygnującego członka zarządu wysłanego na adres spółki niezbędne będzie złożenie takiego oświadczenia wszystkim wspólnikom, z jednoczesnym zaproszeniem na zgromadzenie wspólników, które w takiej sytuacji członek zarządu będzie miał prawo i obowiązek zwołać. Rezygnacja nie będzie już skuteczna z chwilą złożenia oświadczenia woli, lecz dzień po terminie, na który zwołano zgromadzenie wspólników, bez względu na to, czy takie zgromadzenie wspólników odbędzie się, czy nie. Mimo że celem ustawodawcy jest zapewnienie ciągłości działania spółki, nowe przepisy uderzają w uprawnienia i interes członków zarządu, których rezygnacja przez pewien okres pozostaje zawieszona.

Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.