Od niedawna obowiązują nowe przepisy dotyczące tzw. prawa restrukturyzacyjnego. Zamiast jednej ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze w obrocie prawnym funkcjonować będą dwa odrębne akty normatywne: Prawo upadłościowe oraz Prawo restrukturyzacyjne. Główną ideą wprowadzonych zmian jest przede wszystkim ratowanie zadłużonych firm, a ogłoszenie upadłości ma być ostatecznością. Niestety do tej pory częstą praktyką była likwidacja przedsiębiorstw, gdyż było to najprostsze rozwiązanie.
Przepisy prawa restrukturyzacyjnego przewidują cztery procedury zmierzające do naprawy przedsiębiorstwa:
- postępowanie o zatwierdzeniu układu,
- przyspieszone postępowanie układowe,
- postępowanie układowe,
- postępowanie sanacyjne.
Postępowanie o zatwierdzeniu układu
Jest to procedura, którą ustawodawca przewidział dla przedsiębiorców, którzy co prawda nie spełniają ustawowych przesłanek niewypłacalności, ale posiadane przez nich informacje pozwalają przewidzieć, iż przedsiębiorstwo może w najbliższym czasie napotkać problemy z płynnością finansową.
Ogromną zaletą tego postępowania jest jego odformalizowanie. Jednakże jego przeprowadzenie będzie możliwe jedynie, gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15 % ogólnej sumy wierzytelności. Przedsiębiorca sam zbiera głosy wierzycieli w celu doprowadzenia do zawarcia układu. Niniejsze postępowanie daje dłużnikom możliwość samodzielnego negocjowania warunków porozumień z wierzycielami, zatem wiele zależy od umiejętności negocjacyjnych przedsiębiorców.
Nowością w niniejszej procedurze jest również osoba doradcy restrukturyzacyjnego, którego zadaniem ma być pomoc przy przeprowadzeniu postępowania restrukturyzacyjnego, przygotowaniu propozycji układowych, głosowaniu nad układem, czuwanie nad rzetelnością i prawdziwością składanych przez dłużnika do sądu dokumentów, jak również – po ewentualnym zatwierdzeniu układu przez sąd – nadzór nad jego prawidłowym wykonaniem. Doradcę ma wybierać sam dłużnik, który będzie w dalszy ciągu swobodnie zarządzać majątkiem przedsiębiorstwa.
Układ będzie mógł być zawarty dopiero, gdy zagłosuje za nim większość wierzycieli uprawnionych do głosowania, mających łącznie co najmniej 2/3 sumy wierzytelności. W momencie, gdy przedsiębiorca uzyska ww. większość, winien złożyć w sądzie wniosek o zatwierdzenie układu, załączając do niego karaty z zebranymi głosami wierzycieli. Rola sądu będzie się jedynie ograniczać do zbadania, czy zawarty układ jest zgodny z prawem oraz czy nie narusza słusznych praw wierzycieli głosujących przeciw jego zawarciu. Sąd winien wydać stosowne orzeczenie w sprawie nie później niż w ciągu dwóch tygodni.
Przyspieszone postępowanie układowe
Powyższa procedura restrukturyzacyjna będzie możliwa do przeprowadzenia przez przedsiębiorcę wówczas, gdy zostanie sporządzony i zatwierdzony spis wierzytelności w uproszczonym trybie oraz jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15 % ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Do wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego należy dołączyć m.in. odpisy propozycji układowych, wykaz wierzytelności spornych, oświadczenie, że zawarte we wniosku i w załącznikach informacje są zupełne i prawdziwe oraz dowód uiszczenia zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem niniejszej procedury.
Po uwzględnieniu wniosku przez sąd następnym krokiem będzie wyznaczenie sędziego-komisarza oraz nadzorcy sądowego. W trakcie przeprowadzania niniejszej procedury dłużnik będzie zobowiązany do udzielenia wyjaśnień, powstanie masa układowa objęta zakazem jej obciążania, ponadto zakazane będzie również spełnianie świadczeń z wierzytelności objętych układem oraz dokonywanie potrąceń.
Postępowanie ma trwać od 2 do 3 miesięcy, a w przypadku zastosowania przepisów o pomocy publicznej od 3 do 4 miesięcy. Dłużnik w trakcie całego postępowania zachowuje zarząd własny nad całym majątkiem. Należy jednak pamiętać, że sąd będzie mógł uchylić ww. zarząd z urzędu i ustanowić zarządcę, ale wyłącznie w wyjątkowych przypadkach. Ustanowiony przez sąd nadzorca sądowy zobowiązany będzie sporządzić plan restrukturyzacyjny, spis wierzytelności, jak również spis wierzytelności spornych w dwutygodniowym terminie.
W procedurze przyspieszonego postępowania układowego wierzyciele nie będą mogli wnosić sprzeciwów, jednakże dłużnicy będą uprawnieni do zgłaszania zastrzeżeń do ujętych w spisie wierzytelności. W wyniku zgłoszonego przez dłużnika zastrzeżenia wierzytelność stanie się wierzytelnością sporną, w konsekwencji czego sędzia-komisarz zobowiązany będzie do zmian w spisie wierzytelności, jak również w spisie wierzytelności spornych.
Wierzyciele ujęci w spisie wierzytelności spornych będą uprawnieni do wnoszenia o dopuszczenie ich do udziału w zgromadzeniu. Jeżeli chodzi o głosowanie nad układem, będzie on przebiegało na zasadach ogólnych.
Postępowanie układowe
Przedsiębiorcy będą mogli przeprowadzić postępowanie układowe w przypadku, gdy nie będą spełniać wymogów przeprowadzenia postępowania o zatwierdzeniu układu bądź przyspieszonego postępowania układowego, tj. gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekroczy 15 % ogólnej sumy takich wierzytelności. Powyższe oznacza również, że dłużnicy, których wierzytelności sporne nie przekroczą ww. progu 15 %, nie będą mogli skorzystać z procedury układowej. Obligatoryjnym elementem wniosku o wszczęcie postępowania układowego będzie uprawdopodobnienie przez przedsiębiorcę zdolności zaspokajania bieżących kosztów postępowania, jak również zobowiązań, które mogą powstać w trakcie jego przeprowadzania.
Sąd może już w trakcie badania wniosku dłużnika o wszczęcie postępowania układowego zawiesić postępowanie egzekucyjne prowadzone w celu dochodzenia należności objętych z mocy prawa układem, jak również uchylić zajęcie rachunku bankowego, jeżeli uzna, że jest to niezbędne do osiągnięcia celów omawianego postępowania. Warto wskazać, iż w przypadku wszczęcia postępowania układowego do postępowań sądowych oraz administracyjnych z mocy prawa wstępować będzie nadzorca sądowy.
Ustanowiony przez sąd nadzorca sądowy będzie zobowiązany w terminie 30 dni od dnia otwarcia postępowania do ustalenia składu masy układowej, opierając się na wpisach w księgach prowadzonych przez przedsiębiorcę oraz bezspornych dokumentach.
Ustawodawca przewidział, iż postępowanie układowe ma trwać od 6 do 10 miesięcy. Nadzorca sądowy, miesiąc od wydania przez sąd postanowienia o otwarcia postępowania układowego, sporządzi spis wierzytelności oraz plan restrukturyzacyjny, który weryfikowany będzie następnie przez sędziego-komisarza.
Niniejsze postępowanie umożliwia ochronę dłużników przed postępowaniami egzekucyjnymi. Co prawda wierzyciele rzeczowi będą mogli zaspokajać się z przedmiotów zabezpieczenia, z tym, że sędzia-komisarz będzie miał możliwość zawieszenia takiej egzekucji do 3 miesięcy.
Postępowanie sanacyjne
Ta procedura przewidziana została dla przedsiębiorców niewypłacalnych, wobec których z rożnych powodów warto jednak przeprowadzić procedurę restrukturyzacyjną. Postępowanie sanacyjne jest postępowaniem, które poprzez restrukturyzację zadłużenia, jak również zatrudnienia, mocno ingeruje w strukturę przedsiębiorstwa.
Wraz z otwarciem postępowania sanacyjnego mienie przedsiębiorstwa stanie się masą sanacyjną, a sąd wyznaczy zarządcę, który będzie miał szereg uprawnień, które umożliwią mu przeprowadzenie restrukturyzacji. Regułą postępowania sanacyjnego ma być odebranie przedsiębiorcy przez sąd zarządu własnego i oddanie go zarządcy. Jednakże ustawodawca przewidział, iż sąd w szczególnych okolicznościach będzie mógł wyrazić zgodę na sprawowanie przez dłużnika zwykłego zarządu na przedsiębiorstwem. Zarządca będzie również występował w sprawach sądowych i administracyjnych odnoszących się do masy sanacyjnej.
Przedsiębiorca, składając wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego, zobowiązany jest do uprawdopodobnienia zdolności pokrycia kosztów postępowania, jak również zobowiązań powstałych po dniu otwarcia restrukturyzacji.
Cechą odróżniającą niniejsze postępowanie od pozostałych jest zawieszenie z mocy prawa wszystkich postępowań egzekucyjnych skierowanych do majątku dłużnika.
Postępowanie sanacyjne będzie się opierało na planie restrukturyzacyjnym, sporządzonym przez zarządcę w porozumieniu z przedsiębiorcą, a najwięksi wierzyciele będą mogli uczestniczyć aktywnie w całym postępowaniu. Warto również pamiętać, iż wniosek o wszczęcie postępowania sanacyjnego może złożyć samodzielnie wierzyciel.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.