7 listopada 2019 r. wejdą w życie kolejne zmiany w procedurze cywilnej. Jedną z nich jest istotna modyfikacja przepisów o doręczeniach, obejmująca m.in. likwidację fikcji doręczenia na awizo. Nowa regulacja przysporzy wierzycielom więcej problemów w dochodzeniu swoich roszczeń przed sądem.

Do Kodeksu postępowania cywilnego dodany został art. 1391, który zmienia dotychczasowe przepisy przewidujące tzw. fikcję doręczeń. Do tej pory dla uzyskania skuteczności doręczenia pisma procesowego, np. pozwu, wystarczała podwójna awizacja przesyłki. Nieodebranie przez pozwanego pisma w terminie 2 tygodni od pierwszej próby doręczenia oznaczało przyjęcie przez sąd, że pismo zostało prawidłowo doręczone na adres strony postępowania. Od 7 listopada br. te zasady ulegną całkowitej zmianie.

Pismo doręczy komornik

Nowe przepisy przewidują odmienny schemat postępowania w przypadku niemożliwości doręczenia odpisu pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony praw pozwanego. W przypadku nieodebrania przesyłki pomimo dwukrotnego awizo przewodniczący składu sędziowskiego zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu jednocześnie odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Oznacza to, że nowelizacja przenosi ciężar obowiązku i ryzyka doręczenia pierwszego pisma procesowego pozwanemu na powoda, wprowadzając zobowiązanie do doręczenia pisma pozwanemu przez komornika. Od dnia doręczenia powodowi ww. zobowiązania sądu powód będzie miał 2 miesiące na złożenie do akt postępowania potwierdzenia doręczenia pisma pozwanemu przez komornika albo zwrócenie pisma wraz ze wskazaniem aktualnego adresu pozwanego lub dowodu, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie tego terminu sąd może zawiesić postępowanie z urzędu (na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 KPC).

Wysoki koszt doręczenia

Co istotne, doręczenie korespondencji do komornika będzie dość kosztowne. Za doręczenie na jeden adres pisma w sprawie, niezależnie od liczby adresatów tego pisma tam zamieszkałych i liczby podjętych prób doręczenia, opłata wyniesie 60 złotych. Do tego komornikowi będzie przysługiwało 20 zł, jeśli odległość między siedzibą kancelarii a miejscem czynności przekracza 10 km. Dodatkowo za ustalenie aktualnego adresu opłata wyniesie 40 zł. W sumie za doręczenie jednego listu opłata może wynieść 120 złotych. I to bez gwarancji, że korespondencję uda się skutecznie doręczyć stronie przeciwnej.

Jakich podmiotów dotyczy zmiana

Opisana zmiana w sposobie doręczeń nie będzie jednak dotyczyła podmiotów wpisanych do rejestru sądowego (m.in. spółek handlowych), adresatów odmawiających przyjęcia pisma, a także osób reprezentujących podmiot wpisany do KRS, likwidatorów, prokurentów, członków organów lub osób uprawnionych do powołania zarządu. W stosunku do tych osób i podmiotów nadal będzie miała zastosowanie fikcja doręczenia. Oznacza to, że likwidacja fikcji doręczeń dotyczyć będzie sytuacji, gdy pozwanym będzie przede wszystkim osoba fizyczna (konsument) oraz osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą.

Duże ryzyko dla przedsiębiorców

Wystarczy, że pozwany będący osobą fizyczną zacznie ignorować przychodzącą pocztę, a w zasadzie każdą sprawę cywilną czeka procesowy paraliż. Niedoręczenie odpisu pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony praw pozwanego wiązać się będzie z wstrzymaniem dalszego biegu sprawy, koniecznością wystąpienia do komornika o doręczenie pisma pozwanemu, a także dodatkowym pismem do sądu. Najbardziej ucierpi na tym szybkość i sprawność postępowania. Zamiast merytorycznego rozpoznania proces w pierwszej fazie stanie się detektywistyczną grą z pozwanym, na której ucierpią przede wszystkim wierzyciele. Włączenie do postępowania komorników może być pozbawione sensu, jeśli pozwany będzie się skutecznie ukrywał, ponieważ komornicy nie mają żadnych narzędzi do ustalenia faktycznego adresu zamieszkania osoby fizycznej poza wystąpieniem w tej sprawie do urzędów oraz wywiadem z mieszkańcami i sąsiadami.

Nowelizacja przyczyni się do utrudnienia skutecznego pozywania osób fizycznych. Można przypuszczać, że wiele spraw zostanie zablokowanych z powodu braku informacji o faktycznym miejscu zamieszkania pozwanego. Niestety wierzyciele niewiele będą w stanie zrobić. Przy bezskutecznym doręczeniu pisma procesowego pozwanemu pozostanie im wierzyć w efektywność działań komornika albo zlecić sprawę detektywowi. Dlatego już teraz warto zabezpieczyć każdą umowę przed nieuregulowaniem płatności przez kupującego czy usługobiorcę będącego osobą fizyczną (także prowadzącą działalność gospodarczą). W przeciwnym razie wyegzekwowanie wymagalnej należności może okazać się niemożliwe jeszcze przed rozpoznaniem sprawy przez sąd.

 Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.