W dniu 9 października 2013 r. zostało przyjęte rozporządzenie nr 952/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady w przedmiocie przyjęcia Unijnego Kodeksu Celnego (UKC). Jego postanowienia mają zastosowanie od dnia 1 maja 2016 r., gdy odnoszące się do UKC akty delegowane i wykonawcze zostały przyjęte i weszły w życie. Do głównych celów wprowadzenia Unijnego Kodeksu Cywilnego należy zaliczyć między innymi:
- uproszczenie prawodawstwa celnego,
- ujednolicenie obsługi obrotu towarowego z zagranicą oraz w całej UE,
- wprowadzenie ułatwień w zakresie procedur celnych,
- wspieranie rzetelnych i godnych zaufania podmiotów gospodarczych – upoważnionych przedsiębiorców AEO (Authorised Economic Operator).
Z uwagi na szeroki zakres, jaki obejmują zmiany wprowadzone przez Unijny Kodeks Celny, niniejsze opracowanie zostanie poświęcone instytucji upoważnionego przedsiębiorcy (AEO), która została wprowadzona do porządku prawnego Unii Europejskiej już w 2008 r. Status AEO mógł otrzymać przedsiębiorca, którego siedziba znajdowała się na terenie Unii Europejskiej; ponadto musiał on spełnić określone przepisami prawa warunki i kryteria, w skład których wchodzą:
- odpowiednie przestrzeganie wymogów celnych,
- odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi, transportowymi w celu zapewnienia właściwej kontroli celnej,
- wykazanie na żądanie uprawnionego organu wypłacalności oraz zachowania odpowiednich standardów bezpieczeństwa i ochrony.
Analizując powyższe wymagania, można wywnioskować, iż status AEO mogli otrzymać przedsiębiorcy, którzy wykazali wiarygodność i wypłacalność. Ponadto musieli oni wykazać, że ich organizacja, stosowane zabezpieczenia systemów informatycznych, miejsca składowania towarów, środki transportu zapewniają bezpieczeństwo miejsc i towarów oraz ochronę przed nieuprawnionym dostępem. Status AEO oznaczał możliwość korzystania z uproszczeń określonych przepisami prawa celnego i z ułatwień w zakresie kontroli celnej.
Zmiany wprowadzone przez Unijny Kodeks Celny spowodowały konieczność ponownej weryfikacji dotychczas przyznanych statusów AEO. Od dnia wejścia przedmiotowych przepisów w życie przestał funkcjonować termin „świadectwo AEO”, w miejsce którego wprowadzono „pozwolenie AEO”. Zgodnie z art. 38 UKC przedsiębiorca mający siedzibę na obszarze celnym UE i spełniający warunki określone w art. 39 UKC, może złożyć wniosek o przyznanie statusu upoważnionego przedsiębiorcy. Przedmiotowe wymagania dotyczą:
- przestrzegania przepisów prawa – oznacza to brak poważnych naruszeń lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego i przepisów podatkowych, w tym brak skazania za poważne przestępstwa karne związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy,
- odpowiedni system zarządzania ewidencjami – wykazanie przez wnioskodawcę, iż posiada wysoki poziom kontroli swoich operacji i przepływu towarów zapewniony przez system zarządzania ewidencją handlową oraz transportową,
- wypłacalność finansową – wypłacalność, która uznaje się za udowodnioną, czyli taką, która pozwala wnioskodawcy na wypełnianie zobowiązań, stosownie do rodzaju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej,
- standardy kompetencji lub kwalifikacji zawodowych – w odniesieniu do pozwolenia AEOC wiąże się ze spełnieniem praktycznych standardów w zakresie kompetencji lub kwalifikacji zawodowych bezpośrednio z prowadzoną działalnością,
- standardy bezpieczeństwa i ochrony – w odniesienia do pozwolenia AEOS odnosi się do spełnienia odpowiednich standardów bezpieczeństwa i ochrony poprzez wykazanie przez wnioskodawcę, że utrzymuje odpowiednie środki mające na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa i ochrony międzynarodowego łańcucha dostaw, w tym w obszarze odnoszącym się do integralności fizycznej i kontroli dostępu, procesów logistycznych, procesów związanych z postępowaniem z określonymi rodzajami towarów, w obszarze odnoszącym się do personelu oraz w obszarze identyfikacji partnerów handlowych.
Status upoważnionego przedsiębiorcy może zostać udzielony w kilku postaciach. Pierwszy z nich to pozwolenie AEOC: upoważnia przedsiębiorcę w zakresie korzystania z niektórych uproszczeń zgodnie z przepisami prawa celnego. Natomiast pozwolenie AEOS upoważnia przedsiębiorcę do korzystania z ułatwień dotyczących bezpieczeństwa i ochrony. Ponadto można posiadać łącznie oba rodzaje pozwoleń AEOC/AEOS, które posiada znacznik AEOF.
Do korzyści związanych z korzystaniem z pozwolenia AEO możemy zaliczyć:
- mniejszą liczbę kontroli dokumentów i kontroli fizycznych,
- priorytetowe traktowanie przesyłki w przypadku wytypowania do kontroli (przeprowadzenie kontroli poza kolejnością),
- wybór miejsca przeprowadzenia kontroli,
- uprzednie powiadomienie o wybraniu przesyłki do kontroli,
- szybszy i łatwiejszy dostęp do uproszczeń celnych.
Należy pamiętać, iż podmioty, które już posługują się pozwoleniem AEO (dawna nazwa: „statusem AEO”) będą podlegać ponownej ocenie, jednakże posiadany status pozostaje ważny do momentu jej przeprowadzenia. Ponowna ocena powinna zostać przeprowadzona do dnia 1 maja 2019 r. Ponowna ocena istniejących uprawnień AEO będzie przeprowadzana sukcesywnie, o czym posiadacz statusu AEO zostanie poinformowany przez właściwą Izbę Celną.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.