Dobra osobiste zostały uregulowane w art. 23 kodeksu cywilnego. Stanowią je w szczególności: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Katalog dóbr osobistych nie jest katalogiem zamkniętym, oznacza to, że może być rozszerzony o inne „dobra” o charakterze osobistym.
Z naruszeniem dóbr osobistych pracowników mamy do czynienia zawsze, gdy czyny i działania pracodawcy godzą w katalog dóbr wskazany w art. 23 k.c. lub w inne dobra uznane za osobiste na podstawie obowiązującego orzecznictwa i uznania społecznego. Ochrona dóbr osobistych obejmuje zarówno ochronę w przypadku naruszenia dóbr, jak i w przypadku ich zagrożenia.
Naruszeniem tak rozumianej godności pracowniczej mogą być zachowania pracodawcy polegające np. na słownej lub czynnej zniewadze, dopuszczaniu się czynów nieobyczajnych wobec podwładnego, krzywdzących ocenach jego kwalifikacji, udzielaniu nieprawdziwych opinii o nim, bezzasadnym wymierzaniu mu kar dyscyplinarnych czy ujawnianiu bez zgody pracownika informacji objętych ochroną danych osobowych (Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 29 marca 2013 r. (sygn. akt III APa 52/12, LEX nr 1313276).
Do sfery dóbr osobistych pracownika podlegających ochronie na mocy art. 23 i 24 KC zalicza się także informacja o wysokości wynagrodzenia, dlatego ujawnienie przez pracodawcę bez zgody pracownika wysokości jego wynagrodzenia za pracę może stanowić naruszenie dobra osobistego (zob. uchwała SN (7) z 16.7.1993 r., I PZP 28/93, OSNC Nr 1/1994, poz. 2).
W przypadku naruszenia przez pracodawcę obowiązku poszanowania godności i dóbr osobistych, pracownik może:
- rozwiązać stosunek pracy z winy pracodawcy (art. 55 § 11 Kodeksu Pracy) – w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni;
- niezależnie od odpowiedzialności za naruszenie podstawowych praw pracowniczych pracownikowi przysługuje również roszczenie cywilnoprawne na podstawie art. 24 k.c.
Roszczenia cywilnoprawne pracownika wysuwane na podstawie art. 24 k.c. mogą polegać na:
- żądaniu od pracodawcy, aby dopełnił czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, np. żeby publicznie przeprosił albo opublikował oświadczenie,
- żądaniu od pracodawcy odszkodowania za szkodę majątkową, np. za nieotrzymanie nowej pracy spowodowane naruszeniem dobrego imienia
- żądaniu od pracodawcy zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową, np. za naruszenie dobrego imienia, prywatności lub nazwiska przez pracodawcę.
- żądaniu od pracodawcy, aby zapłacił odpowiednią sumę na wskazany przez ciebie cel społeczny.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.