W Polce bardzo poważnym problemem gospodarczym jest brak zapłaty w terminie za towary i usługi. Szacunkowo od 80 do 90 % przedsiębiorstw nie otrzymuje zapłaty w ustalonym terminie. Zatory płatnicze negatywnie wpływają na płynność finansową polskich firm i ich rozwój, dlatego Sejm uchwalił ustawę, która ma przeciwdziałać zatorom płatniczym. Nowe przepisy  mają obowiązywać od 1 stycznia 2020 roku. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Obowiązek raportowania

Jedną z kluczowych kwestii jest wprowadzenie obowiązku raportowania przez dużych przedsiębiorców (podatkowe grupy kapitałowe oraz inni przedsiębiorcy, jeśli ich roczny obrót przekracza 50 milionów euro) wartości należności i zobowiązań z transakcji handlowych oraz terminów, w jakich są otrzymywane i regulowane. Zestawienia mają być dostarczane corocznie do 31 stycznia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, począwszy od danych za rok 2020. Sprawozdania o terminach zapłaty stosowanych przez wspomniane podmioty będą publicznie dostępne, czyli będzie można się z nich dowiedzieć, jak duzi partnerzy realizują swoje zobowiązania oraz ocenić ryzyko wchodzenia z nimi w relacje biznesowe.

Czyn nieuczciwej konkurencji

W ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji uzupełniony zostanie katalog czynów nieuczciwej konkurencji o działanie polegające na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone produkty lub wykonywane usługi. Zgodnie z nowymi regulacjami Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie nakładał kary administracyjne na firmy, które opóźniają regulowanie swoich zobowiązań. Najpierw prezes UOKiK – z urzędu lub na wniosek – oceni, czy doszło do nadmiernego opóźnienia, a jeśli tak,  przy wymierzaniu kary będzie uwzględniał wartość niezapłaconych faktur i długość opóźnień w płatnościach.

Postępowanie zabezpieczające

Nowe przepisy przewidują także ułatwienia w dokonywaniu zabezpieczenia w postępowaniu cywilnym w zakresie roszczeń z transakcji handlowych o wartości nieprzekraczającej 75 tysięcy złotych. Dzięki udzielonemu zabezpieczeniu wierzyciel będzie miał większą gwarancję odzyskania swoich należności w przypadku korzystnego wyroku sądu. Nie trzeba będzie wykazywać interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia przez sąd, bowiem ustawodawca ograniczył wymóg uzyskania zabezpieczenia do:

  • uprawdopodobnienia roszczenia,
  • wskazania okoliczności, że należności nie uregulowano przez co najmniej trzy miesiące od dnia upływu terminu płatności określonego w fakturze, rachunku lub umowie

Terminy zapłaty

Istotną regulacją będzie skrócenie terminów zapłaty do:

  • maksymalnie 60 dni w transakcjach, w których wierzycielem jest mikroprzedsiębiorstwo, małe przedsiębiorstwo lub średnie przedsiębiorstwo, a dłużnikiem duża firma (tzw. transakcja asymetryczna),
  • maksymalnie 30 dni w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny (administracja publiczna); dla publicznych podmiotów leczniczych pozostawiono 60 dni na zrealizowanie płatności.

Przyjęto również możliwość odstąpienia przez wierzyciela od umowy lub jej wypowiedzenia, gdy ustalony w niej termin zapłaty został nadmiernie wydłużony, tzn. przekracza 120 dni liczonych od daty doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostarczenie towaru lub wykonanie usługi, a ustalenie tego terminu było rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela (w tej sytuacji wierzyciel będzie mógł odstąpić od całości umowy lub od jej niewykonalnej części).

Koszty odzyskiwania należności

Zróżnicowano wysokość rekompensat za poniesione koszty związane z odzyskiwaniem należności (obecnie taka rekompensata wynosi 40 euro od każdej niezapłaconej wierzytelności lub jej części). Po zmianach będą wyznaczone trzy progi:

  • 40 euro – gdy świadczenie pieniężne nie przekracza 5000 zł;
  • 70 euro – gdy świadczenie pieniężne jest równe lub wyższe od 5000 zł, ale niższe niż 50 000 zł;
  • 100 euro – gdy świadczenie pieniężne jest równe lub wyższe od 50 000 zł.

Nadto wprowadzono mechanizm zapobiegający nadużywaniu prawa do rekompensat. Dotyczy to przypadku dokonania cesji wierzytelności na osoby trzecie (w szczególności na firmy windykacyjne).

Ulga na złe długi

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie przepisów w zakresie podatku dochodowego – na wzór mechanizmu funkcjonującego w podatku VAT.  Wierzyciel, który nie otrzyma zapłaty w ciągu 90 dni od upływu terminu określonego w umowie lub na fakturze, będzie mógł pomniejszyć podstawę opodatkowania o kwotę wierzytelności, a dłużnik będzie miał obowiązek podniesienia podstawy opodatkowania o kwotę, której nie zapłacił. Skorzystanie z tych uprawnień będzie możliwe pod warunkiem braku postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub likwidacyjnego toczącego się w stosunku do wierzyciela lub dłużnika oraz upływu nie więcej niż 2 lat od końca roku kalendarzowego, w którym wystawiono fakturę/rachunek lub zawarto umowę. Konieczne jest też posiadanie rezydencji podatkowej na terenie RP lub uzyskiwanie na nim dochodu za pośrednictwem zagranicznego zakładu i przypisania do niego dochodu lub kosztu uzyskania przychodu.

Wysokość odsetek ustawowych

Nowe regulacje przewidują także podniesienie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienia w transakcjach handlowych o dwa punkty procentowe, tj. do 11,5 procent, tak, aby kredytowanie się kosztem firm było droższe niż uzyskanie pieniędzy np. z kredytu komercyjnego. Jedynie w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot leczniczy, odsetki pozostaną na dotychczasowym poziomie, tj. 9,5 procent.

Wsparcie Kancelarii

Uniknięcie zatorów płatniczych to także podejmowanie odpowiednich i szybkich działań wobec dłużnika. Skuteczny monitoring roszczeń znacząco minimalizuje ryzyko braku spłaty, a prowadzony w sposób profesjonalny pozwala uniknąć problemów reputacyjnych. Oferta Kancelarii obejmuje wysoko wyspecjalizowane usługi windykacyjne oparte o doświadczoną kadrę i zaawansowane rozwiązania technologiczne posiadanego call center (Progressive i Predictice Dialer, IVR, HRL).

Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.