Z dniem 08 września 2016r. weszły w życie zmiany przepisów, które odnoszą się do wybranych aspektów egzekucji, w tym sposobu ustalenia majątku dłużnika.
Wyjawienie majątku stanowi pomocniczy sposób egzekucji, za pomocą którego wierzyciel może uzyskać od dłużnika informacje co do jego stanu majątkowego – tak, aby można było wszcząć skutecznie egzekucję na zaspokojenie należności wynikającej z tytułu wykonawczego. Dotychczas uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem o zobowiązanie dłużnika do złożenia wykazu majątku był jedynie wierzyciel w następujących sytuacjach:
- przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, gdy uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swojej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy,
- przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, gdy po uzyskaniu tytułu wykonawczego wezwał dłużnika do zapłaty stwierdzonej w niej należności za potwierdzeniem odbioru, a dłużnik w ciągu 14 dni świadczenia nie spełnił,
- gdy zajęty w toku egzekucji majątek nie rokuje zaspokojenia należności,
- gdy wykazał, że prowadzona egzekucja nie doprowadzi do pełnego zaspokojenia.
Wraz z wejściem w życie nowych przepisów jeśli wierzyciel albo sąd zarządzający z urzędu przeprowadzenie egzekucji albo uprawniony organ żądający przeprowadzenia egzekucji nie wskaże majątku pozwalającego na zaspokojenie świadczenia, komornik obligatoryjnie wzywa dłużnika do złożenia wykazu majątku lub innych wyjaśnień niezbędnych do przeprowadzenia egzekucji. Dotychczas wezwanie dłużnika do wykazu majątku było czynnością fakultatywną, którą komornik mógł, ale nie musiał wykonać. Co więcej, złożenie wykazu majątku będzie następowało pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, a na dłużnika może zostać nałożona grzywna w wysokości do 5.000,00 zł lub areszt do jednego miesiąca. Postanowienie o ukaraniu dłużnika grzywną wydaje komornik, natomiast o przymusowym doprowadzeniu dłużnika albo zastosowaniu aresztu nieprzekraczającego miesiąca orzeka sąd na wniosek komornika.
Zmianę należy ocenić jako korzystną dla wierzycieli, bowiem nie będzie trzeba czekać z wnioskiem o wyjawienie majątku do czasu aż komornik stwierdzi bezskuteczność egzekucji. Na marginesie warto dodać, że dłużnik, który zostaje zobowiązany do wyjawienia majątku, z urzędu zostaje wpisany do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych aż na 10 lat.
Istotną zmianą jest również sposób zajęcia rachunku bankowego przez komornika. Możliwe będzie elektroniczne zajęcie takiego rachunku. Banki zobowiązane zostały do prowadzenia systemów informatycznych obsługujących ten sposób zajęcia rachunków. Zajęcie będzie przesyłane do takiego systemu, a odnotowanie faktu zajęcia rachunku dłużnika przez bank następować będzie niezwłocznie. Zajęcia rachunków dokonywane w ten sposób będą realizowane szybciej niż dotychczas. Zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego będzie skuteczne także w sytuacji niewskazania konkretnego rachunku bankowego należącego do dłużnika.
Nowelizacja wprowadza również zmiany w zakresie skargi na czynności komornika. „Stare” przepisy Kodeksu postępowania cywilnego umożliwiały zaskarżenie praktycznie każdej czynności komornika. Dłużnicy nadużywali instytucji skargi, co prowadziło do długotrwałości postępowań egzekucyjnych, a czasem nawet do ich zablokowania. Obecnie znowelizowane przepisy wyłączają dopuszczalność zaskarżenia niektórych czynności komornika. Zaskarżeniu nie podlegają te czynności, które stanowią jedynie etap postępowania kończący się dokonaniem innej zaskarżalnej czynności. Do tej kategorii należą zarządzenia o wezwaniu do usunięcia braków pisma, np. wniosków o wszczęcie egzekucji, o dokonanie opisu i oszacowania, o wyznaczenie licytacji oraz zawiadomienie o planowanym terminie czynności. Na uwagę zasługuje również fakt, iż skarga na czynności komornika będzie wnoszona do sądu za pośrednictwem komornika, który dokonał zaskarżonej czynności. Jeżeli komornik uzna skargę za uzasadnioną w całości, będzie mógł ją uwzględnić, co zwolni go z obowiązku przekazania jej do sądu. Skutkiem takiego rozwiązania będzie ograniczenie czasochłonnego i kosztownego przekazywania korespondencji między sądem a komornikiem. Niniejsze rozwiązanie doprowadzi do wyeliminowania przypadków wniesienia skargi do niewłaściwego sądu oraz konieczności umarzania postępowania przez sąd w razie uwzględnienia skargi przez komornika.
Reasumując, należy wskazać, iż nowelizacja powinna nie tylko ułatwić, ale i przyspieszyć postępowanie egzekucyjne, a nadto zmniejszyć koszty postępowania egzekucyjnego w zakresie wydatków komornika na poszukiwanie majątku, z którego można prowadzić skuteczną egzekucję.
Znowelizowane przepisy mają zastosowanie jedynie do spraw wszczętych po dniu ich wejścia w życie tj. od 08-09-2016r. z wyjątkiem regulacji dotyczących elektronicznych zajęć rachunków bankowych – te stosuje się do wszystkich prowadzonych postępowań egzekucyjnych, także wszczętych przed 8 września br.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.