Od 30 kwietnia 2016 r. nabywcami nieruchomości rolnych o powierzchni nie mniejszej niż 0,3 ha mogą być zasadniczo tylko rolnicy indywidualni. Wyjątek stanowić będą osoby bliskie zbywcy, jednostki samorządu terytorialnego, Skarb Państwa lub działająca na jego rzecz Agencja Nieruchomości Rolnych oraz kościoły i związki wyznaniowe, a za zgodą Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych (wyrażoną w drodze decyzji administracyjnej) inne podmioty. Zgoda może być wyrażona na wniosek zbywcy, jeżeli wykaże, że:
- nie było możliwości przeniesienia własności nieruchomości na rzecz któregoś z ww. podmiotów,
- nabywca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej,
- w wyniku nabycia nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych.
Nabycie własności nieruchomości rolnej będzie się łączyło z wymogiem prowadzenia gospodarstwa rolnego, w skład którego wchodzi nabyta nieruchomość, z zakazem zbywania oraz oddawania w posiadanie, np. wydzierżawiania nabytej nieruchomości rolnej.
Wystarczy, aby tylko część z nabywanej nieruchomości leżała na terenach rolnych, a cała nieruchomość już zostanie uznana za rolną, a co za tym idzie stosować się do niej będzie obostrzenia w zakresie jej nabywania wynikające z ustawy z 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz zmianie niektórych ustaw.
Należy zaznaczyć, że wprowadzone zmiany będą miały skutki nie tylko dla obrotu nieruchomościami rolnymi, ale wywołują konsekwencje także w sferze dochodzenia wierzytelności od dłużników będących właścicielami takich gruntów. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece suma hipoteki ustanowionej na nieruchomości rolnej nie może przewyższać wartości rynkowej tej nieruchomości ustalonej na dzień ustanowienia hipoteki, a do wniosku o wpis hipoteki do księgi wieczystej dołącza się operat szacunkowy, sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami. Ograniczenia w nabywaniu nieruchomości rolnych znajdą zastosowanie także w toku egzekucji z nieruchomości rolnych, również gdy wierzyciel będzie chciał przejąć nieruchomość na własność w sytuacji bezskutecznego upływu dwóch terminów licytacji. Agencja Nieruchomości Rolnych będzie mogła wówczas złożyć oświadczenie o nabyciu takiej nieruchomości. Wprowadzone ograniczenia spowodują utrudniania ze znalezieniem nabywcy takiej nieruchomości, a co za tym idzie, należy się spodziewać, że trudniej będzie skutecznie przeprowadzać skuteczną egzekucję z takiego gruntu.
Przepisów ustawy nie stosuje się do nieruchomości rolnych o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha oraz nieruchomości rolnych, położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne. Jednocześnie ustawodawca wprowadził przepis przejściowy, zgodnie z którym przepisów ograniczających nabywanie ziemi nie stosuje się do gruntów rolnych zabudowanych o powierzchni nie przekraczającej 0,5 ha (tzw. działek siedliskowych), które w dniu wejścia w życie ustawy zajęte są pod budynki mieszkalne oraz budynki, budowle i urządzenia niewykorzystywane obecnie do produkcji rolniczej, wraz z gruntami do nich przyległymi umożliwiającymi ich właściwe wykorzystanie oraz zajętymi na urządzenie ogródka przydomowego – jeżeli grunty te tworzą zorganizowaną całość gospodarczą oraz nie zostały wyłączone z produkcji rolnej w rozumieniu ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.